Ձմերային, այնոյ, ոց

adj.

ՁՄԵՐԱՅԻՆ կամ ՁՄԵՌՆԱՅԻՆ. χειμερινός, χειμέριος hiemalis, hybernus. գրի եւ ՁՄԵՌԱՅԻՆ. ՁՄԵՐՆԱՅԻՆ. Սեպհական ձմերան. ձմերական. ձմեռնական. եւ Ալէկոծ. դժնդակ. ձմռնային, ձմերուան.

Քաղցր եւ նոյն ինքն գարունն զկնի ձմերայնոյ տխրութեանն. (Ածաբ. ի կիպր.։)

Ի վշտանալն յովսեփայ ի պոռնկութենէ ձմերայնոյ. (Սեբեր. ՟Ը։)

Զգետն ի ձմեռնային նուազութեան իջուցանելով. (Խոր. ՟Բ. 12։)

Ձմեռնային ժամանակն։ Ձմերնային սգաւորութիւն. (Յհ. կթ.։)

Ամառնային ժամանակին, եւ ձմեռնայնոյն. (Լմբ. իմ.։)

Դառնաշունչ օդոյ ձմեռայնոյն. (Փարպ.։)

Լուծանէ զկապանս ձմեռնային մեղացն. (Յճխ. ՟Ժ՟Թ։)

Ամիսն՝ յորում դառնայ ամառնային յեղանակն արեգական ի ձմեռնային. (Պղատ. օրին. ՟Ժ՟Ա։)

Ձմեռնային հողմոցն հիւսիսական բախմանցն. (Կաղանկտ.։)

Նաւ՝ որ ի ձմեռնային մրրկացն փախչի. (Ոսկ. ղկ.։)

s.

ՁՄԵՐԱՅԻՆ, յնոյ. կամ ՁՄԵՐԱՅՆ, յնի. ՁՄԵՐԱՅՆԻ նւոյ, կամ ՁՄԵՐԱՆ, անի. ՁՄԵՐԱՆԻ նւոյ, կամ նոյ. գ. χειμών, χεῖμα hiems, bruma, tempestas, aestus. Ժամանակ եւ եղանակ ձմեռնային. ձմեռն. եւ Մրրիկ. ծուփք. նեղութիւն. վիշտ.

Ցրտութիւն կամ անձրեւ կամ սառն ձմերայնոյ։ Յաւուր ձմերայնոյ. (՟Ա. եւ ՟Բ. Եզր.։ Յոբ. ՟Լ՟Է. 6։ Զաք. ՟Ժ. 1։ Իմ. ՟Ժ. 29։ Առակ. ՟Ի՟Է. 15։)

Յետ անցանելոյ ձմերայնոյն։ Տխրութիւն կամ սառնամանիք ձմերայնոյն կամ ձմերանոյն. (Յհ. իմ.։ Պիտ.։ Յհ. կթ.։)

Ցրտութիւն ձմերոնոյ։ Ամիս մի ի ձմերանոյն։ Յաւուրս ձմերանոյ. (Յճխ. ՟Դ։ Փարպ.։ Արծր.։)

Աղքատանայ զվերջին աղքատութիւնն, եւ մերկ ի մեծի ձմերանին լինի, ուր փախուստ ոչ գոյ. (Համամ առակ.։)

Աւուրք ձմերանի էին։ Զգաստանալ նախ քան զօր մահու եւ հասարակաց ձմերանին. (Արծր. ՟Ե. 2։ Նախ. ժող.։)

Սաստիկ ձմերայնովք պաշարեալ. (Եւս. քր. ՟Ա։)

Ի սատանայական ձմերայնոյն. (Իգն.։)

Ի մէջ ձմերայնի մրրկօք պատեալ։ Տապ ձմերայնոյն (այսինքն եռանդն ալէկոծութեան) ի ներք էր ի նաւին։ Դու ես պատճառ ձմերայնոյս. (Փիլ. բագն. եւ Փիլ. յովն.։)

adv.

ՁՄԵՐԱՆԻ. մ. ՁՄԵՐԱՅՆԻ Ի ՁՄԵՐԱՅՆԻ. Ի ձմերան. ի ձմեռնային ժամանակի. χειμῶνος (իբր ձմերան. թ. գըզըն ). hieme այսինքն in hieme (ռմկ. ձմեռը, ձմռան)

Զի մի՛ լինիցի փախուստն ձեր ձմերանի։ Զի մի՛ ձմերանի լինիցի այն. (Մտթ. ՟Ի՟Դ. 20։ Մրկ. ՟Ժ՟Գ. 18։)

Ցրտանայ ձմերայնի, տօթանայ յամարայնի։ Կողոբս ամարանի, եւ թեզանաւորս ձմերանի. (Եղիշ. ՟Ը. եւ Եղիշ. միանձն.։)

Ցրտահար սառուցեալ ի ձմերայնի լինէր. (Յհ. կթ.։)

Ի ձմերանի եւ յամառայնի։ Կարեւոր պէտք օդոյ (ոտից) ի ձմերայնի են. (Սարգ. ՟ա. պետ. ՟Զ։ Յուդ. ՟Բ։)